Alweer “nieuwe” inzichten over het cholesterol

Afgelopen week kreeg ik van een aantal cliënten vragen naar aanleiding van een interview met Martijn Katijn, hoogleraar voedingsleer in ruste, die opmerkelijke uitspraken deed over het LDL- en HDL-cholesterol. Hieronder mijn visie op deze uitspraken.

In juni van dit jaar meldde ik dat er onderzoeken zijn bestudeerd die de ideale waarden van het LDL-cholesterol ter discussie stelden. Er waren zwakke en tegenstrijdige verbanden gevonden tussen het verlagen van het LDL-gehalte en de verbetering van de gezondheid. Katan beweert echter dat er ijzersterke bewijzen zijn dat hoge LDL waarden hartinfarcten veroorzaken. En hij beweert ook dat een hogere HDL-waarde helemaal geen bescherming biedt tegen hart- en vaatziekten zoals we eerder dachten. Lekker verwarrend dus allemaal. Maar voor jouw als lezer wellicht ook allemaal abracadabra. Wat is cholesterol eigenlijk? Is het schadelijk?  En wat is dan het verschil tussen LDL- en HDL-cholesterol? Ik zal het uitleggen. Cholesterol is een vetachtige bouwsteen voor lichaamscellen, gal en hormonen en is onmisbaar. Het wordt door het lichaam zelf aangemaakt in de lever en daarnaast opgenomen met de voeding. Cholesterol dat overtollig is, wordt door de lever uit het bloed gehaald. Cholesterol lost niet op in het bloed en wordt, om het te kunnen vervoeren door het lichaam, verpakt in lipoproteïnen. Dit zijn stoffen die bestaan uit eiwit- en vetverbindingen. Er zijn 2 belangrijke soorten verpakkingen: LDL en HDL. De verpakking bepaalt of het cholesterol ‘slecht’ of ‘goed’ is. Overtollig cholesterol dat verpakt is in LDL stapelt op in de vaatwand wanneer deze iets beschadigd is. Hierdoor vernauwen de bloedvaten en ontstaat slagaderverkalking (atherosclerose). Op langere termijn kan dan een hartinfarct of een herseninfarct optreden. LDL heet daarom ‘slecht’ cholesterol. Bedenk wel dat het alleen stapelt als de vaatwand beschadigd is. Hierover zo dadelijk meer. Het HDL voert overtollig cholesterol af naar de lever. Vervolgens wordt het cholesterol opnieuw gebruikt of het verlaat ons lichaam via de ontlasting. Het HDL-cholesterol is dus een goede ‘schoonmaker’: hoe meer HDL je hebt, des te beter. Volgens het interview werkt het HDL helemaal niet zo. Bij inspuiten van extra HDL-cholesterol of het geven van HDL-cholesterol verhogende medicijnen neemt het risico op hart- en vaatziekten niet af, aldus Katan. Ja logisch, het is immers helemaal niet op een natuurlijke manier in het lichaam gekomen. Ons lichaam is zelf redzaam en regelt het zelf. Zomaar een stof inspuiten, werkt natuurlijk niet. Leefstijlfactoren zoals (mee) roken, bewegen, een optimaal gewicht, stress voorkomen en gezonde voeding hebben hier invloed op. En dan op zowel het LDL- als het HDL-cholesterol. Er zijn vele onderzoeken waaruit blijkt dat met name bewegen het HDL-cholesterol verhoogt. Bewegen zorgt ook voor een betere conditie van de vaatwanden waardoor er minder snel of geen beschadigingen in ontstaan. Daardoor hoeft er niets gerepareerd te worden. Om een vaatwand te repareren is energie nodig en die wordt geleverd door het LDL-cholesterol. Als er dan teveel kalkafzettingen zijn of ontstekingsbevorderende stoffen in het bloedvat zijn, gaat LDL-cholesterol vastkoeken. Dit is te voorkomen door het eten van antioxidanten. Deze beschermende stoffen zitten bijvoorbeeld in groente, vette vis, olijfolie, gember, knoflook en groene thee. Zorgen dat de vaatwand niet beschadigd raakt, doe je door te minderen met bewerkte voeding. Volgens Katan werkt koolhydraatarm eten niet. Maar gewichtsverlies om het cholesterolgehalte te verlagen werkt wel. En dat lukt vaak alleen door koolhydraatarmer te eten omdat het hormoon insuline dan minder verhoogd in jouw lichaam zit. Insuline is namelijk nodig om koolhydraten in onze cellen te krijgen. Insuline is ontstekingsbevorderend, juist ook in de vaatwanden. En daarbij houdt het vocht en vet vast, waardoor gewichtsdaling niet goed lukt. En dat geeft dan weer cholesterol verhogende effecten. Wil je meer weten? Neem dan contact met ons op! De diëtist wordt, ook zonder verwijzing, vergoed vanuit de basisverzekering.