Te zwaar door onregelmatige eettijden en foute maaltijdkeuzes

Gepubliceerd door Irene van der Vuurst in Dieetcoach · 21 juli 2021

In ons vaktijdschrift werd deze maand een artikel gewijd aan het negatieve effect van onregelmatige eettijden. Het moment van een maaltijd heeft niet alleen effect op ons lichaamsgewicht maar ook op de risico’s op ziekte. Daarbij heeft natuurlijk ook wat je eet effect op ons gewicht.

De meeste mensen die bezig zijn met hun gewicht tellen kcal om af te vallen. Dit heeft meestal een tijdelijk effect. Dit komt doordat ons lichaam zich aanpast aan periodes van teveel of te weinig kcal. Het lichaam streeft naar balans en wil het zo houden als het is. Bij te weinig energie (kcal) kan het zelfs gebeuren dat het gewicht toe gaat nemen. Dit komt dan door de zogenaamde spaarstand waar iemand in komt: het lichaam probeert met minder kcal de dag door te komen. Doordat er minder energie is, is er vaak minder beweging en wordt iemand zwaarder. Ook wat je eet bepaalt vaak of het gewicht wil dalen. Teveel koolhydraten eten als er al veel insuline in het lichaam is, zal iemand juist laten groeien. Om de koolhydraten in de lichaamscellen op te nemen, is immers insuline nodig. Insuline is een groeihormoon, u wordt er zwaarder van. Als dit hormoon niet goed met de lichaamscellen samen werkt, bij zogenaamde insulineresistentie, groeit u van teveel koolhydraten. Als u dan juist een vetarm (lees kcal-arm), koolhydraatrijk dieet eet, gaat u groeien in plaats van afvallen! En ook als u de maaltijden te laat op de dag neemt, gaat u groeien. Dit heeft te maken met onze biologische klok. In de nacht werkt ons maagdarmkanaal trager. Te laat eten, geeft dan vaak buikpijn. Daarbij is het lichaam juist in de nacht insulineresistenter. Dat wil zeggen dat het vrijkomende suiker uit het maagdarmkanaal niet goed door de lichaamscellen wordt opgenomen. Hierdoor stijgt uw bloedglucose extra. Dit leidt op termijn tot overgewicht, diabetes en hart- en vaatziekten. Dus late maaltijden of nachtelijk eten is slecht voor de gezondheid. Bij mensen in nachtdiensten is dit een serieus probleem. Maar ook als u zelf vaak nog veel eet voor het slapen, loopt u dit risico. Slecht slapen of een verstoord slaapritme stimuleert ook overgewicht. Als u onregelmatig werkt en nachtdiensten draait, raakt het lichaam dan ook flink verstoord. Normaal gesproken hebben wij een biologische klok van ongeveer 24 uur. Hierbij ligt overdag de nadruk op onze katabole processen. Dit zijn processen waarbij energie vrij gemaakt wordt. De hormonen die hierbij een rol spelen zijn cortisol, glucagon en adrenaline. In de nacht ligt de nadruk op anabole processen. Hierbij herstelt ons lichaam zich van overdag. Insuline en groeihormoon zijn hierbij actief. Dit zijn zogenaamde opbouwende hormonen. Bij mensen die in nacht werken, ontstaat een verstoring. Omdat zij niet rusten in de nacht zal er minder groeihormoon worden aangemaakt. De tijd voor herstel en groei wordt hierdoor korter. Ook het hormoon melatonine, nodig om in te slapen, wordt niet aangemaakt. Hierdoor kan het inslapen overdag, na het werk, moeizaam zijn. In de nacht hebben mensen minder hongergevoelens omdat we dan normaal gesproken ingesteld staan op vasten. Als iemand dan toch gaat eten, geeft dit een verstoring in de vertering. Maar niet eten in de nacht en overdag slapen, wil ook niet goed. Dan krijgt iemand snel voedingsstoffen tekort. Ook zit iemand die in nachtdiensten werkt in een ander ritme dan zijn familieleden die op een “normale” tijd de maaltijden nemen. Zo kan het gebeuren dat iemand steeds het warme eten overslaat, omdat diegene hier geen trek in heeft of dit heeft gemist. Een tekort aan slaap zorgt er ook voor dat er zuurstofradicalen worden aangemaakt. Dit zijn agressieve moleculen die veel schade kunnen aanrichten in het lichaam. Zij horen in ons lichaam thuis, maar bij te grote hoeveelheden kunnen zij ziektes veroorzaken. Juist goede voeding met voldoende vitamines en mineralen kan het negatieve effect wegnemen. Met name vitamine A, D, E, selenium (een mineraal) en bètacaroteen (de voorloper van vitamine A) spelen een gunstige rol. Juist vitamine D maakt de huid aan bij blootstelling aan zon en mensen die in de nachtdienst werken, komen hier vaak minder snel in. Wilt u meer weten? Neem dan contact met ons op!